بررسی نگاه انسان‌محوری در آیات قرآن کریم با استفاده از روش تحلیل مضمون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه آموزشی الهیات، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

این تحقیق به بررسی دیدگاه انسان‌محور در آیات قرآن می‌پردازد و به تحلیل معانی و مضامین نهفته در آیات مرتبط با انسانیت می‌پردازد. هدف این پژوهش، درک دیدگاه قرآن نسبت به انسان‌محوری و خدا‌محوری است. این تحقیق با استفاده از رویکرد کیفی و با بهره‌گیری از تحلیل موضوعی و نمودار شبکه‌ای ساختاری انجام شده است. یافته‌ها شامل مضامین سازمان‌دهی شده‌ای هستند: انسان به عنوان جانشین خدا، تسلط و برتری انسان، کرامت انسانی، هم‌راستایی اراده خداوند با منفعت و سعادت انسانی، که در نهایت به موضوع کلی دیدگاه انسان‌محور در آیات قرآن منجر می‌شود. با توجه به اینکه انسان جانشین خدا و وارث تمامی صفات الهی است و خداوند تسلط و برتری را بر جهان به انسان عطا کرده و کرامت انسان را از طریق آفرینش منحصر به فرد و دمیدن روح خود در او ارتقا داده است؛ می‌توان نتیجه‌گیری کرد که در دیدگاه قرآنی، تفکیکی بین خدا و انسان وجود ندارد. بلکه انسان دارای یک واقعیت الهی است. علاوه بر این، فرمان‌ها و اراده‌های خداوند به منظور آوردن منفعت و سعادت برای بشر طراحی شده‌اند و بنابراین با انسان‌محوری که به دنبال همان هدف است، تضادی ندارند. هرگونه تضاد درک نادرست انسان از فایده و سعادت خود و انحراف او از عقل است.

کلیدواژه‌ها