طراحی و تبیین رابطه انسان در تمدن سازی نوین اسلامی از منظر قرآن کریم

نویسندگان

1 دکترای فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا، تبریز.

2 دانشجوی کارشناسی مشاوره‌ی دانشگاه فرهنگیان اردبیل

3 دانشجوی کارشناسی رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان تبریز

10.48310/qej.2021.3502

چکیده

هدف این پژوهش طراحی و تبیین روابط انسان در تمدن سازی نوین اسلامی از منظر آموزه‌های قرآن کریم است. بر اساس آموزه‌های دینی، تمدن‌سازی، نظام سازی، نهادسازی و جامعه سازی از خودسازی انسان شروع می‌شود و انسان هسته‌ی اصلی تغییر و تعالی تمدن نوین اسلامی است. با وجود پژوهش‌های بسیاری که در مورد تمدن اسلامی و روابط انسان صورت گرفته، پژوهشی با متدلوژی علمی برای بررسی و تبیین روابط انسان در تمدن سازی اسلامی بر پایه قرآن کریم انجام نشده است. به همین منظور این جستار، با رویکرد کیفی و به روش تحلیل مضمون و شبکه مضامین، این مسئله را کاویده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد روابط انسان بر اساس آموزه‌های قرآن در پنج مضمون فراگیر؛ رابطه انسان با خودش، رابطه انسان با انسان‌های دیگر، رابطه انسان با طبیعت، رابطه انسان با، آخرت و رابطه انسان با خدا، قابل تبیین و تحلیل است. رابطه انسان با خود، به دو مضمون سازمان دهنده؛ خودشناسی و خودسازی تحلیل شده است. رابطه انسان با انسان های دیگر به دو مضمون سازمان دهنده؛ عدل و احسان تحلیل یافته است. رابطه انسان با طبیعت به چهار مضمون سازمان دهنده؛ تسخیر، تسلط، تخریب و تهدید تحلیل شده است. رابطه انسان با آخرت به دو مضمون سازمان دهنده؛ مسئولیت و پاداش سازماندهی شده است. رابطه انسان با خدا که محور همه روابط انسان است به مضمون سازمان دهنده عبودیت و بندگی تحلیل شده است. هریک از این مضامین از چندین مضمون پایه تشکیل یافته است. مجموع مضامین اصلی و یا پایه که در این پژوهش از متن قرآن استخراج شده 46 مضمون است. همه مضامین در یک شبکه مضامین درهم تنیده که الگویی برای تمدن سازی نوین اسلامی است، طراحی شده است.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار