نقش سلامت معنوی در ایجاد تعادل بین نقش‌های اجتماعی و خانوادگی زنان

نویسنده

دانشیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران

10.48310/qej.2021.3500

چکیده

در جامعه کنونی، زنان زیادی به صورت هم زمان، نقش های درون خانوادگی (مادری، همسری و مهرورزی) و برون خانوادگی (فعالیت در عرصه های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی) را به عهده دارند، مقاله حاضر با شیوه تحلیلی ـ اسنادی، با هدف تحلیل نقش‌های درون خانوادگی و اجتماعی زنان از دو منظر اسلام و غرب، و همچنین  بررسی انواع رویکردهای نظری، تقابل بین نقش‌های خانوادگی و اجتماعی زنان و ایجاد تعادل بین این نقش‌ها، درصدد پاسخگویی به این پرسش است که، آیا سلامت معنوی مبتنی بر مبنای توحیدی می‌تواند به کامل‌ترین صورت باعث ایجاد تعادل بین نقش های خانوادگی و اجتماعی در زنان شود؟ در تقابل نقش‌های درون خانوادگی و برون خانوادگی زنان چهار رویکرد وجود دارد؛ در رویکرد اول، نقش‌های درون خانوادگی و برون خانوادگی زنان در اساس با یکدیگر در تعارض هستند. نقش‌های درون خانوادگی تحت تاثیر کلیشه‌های جنسی به زنان سپرده می‌شوند و اصالت با نقش های درون خانوادگی است. در رویکرد دوم هم دو نقش در تعارض هستند، ولی چون جنسیت یک برخاسته اجتماعی ـ فرهنگی است و تاکید بر نقش های برون خانوادگی است، این دیدگاه، اصالت با نقش‌های برون خانوادگی می‌داند. در رویکرد که چهارم که مبتنی بر نظریه تعادل است، هر دو نقش به صورت هم زمان و در یک سطح اولویت قرار دارند. این نظریه به دلیل عدم توجه به زمینه های فرهنگی، اجتماعی و سنی نسلی زنان مورد انتقاد قرار دارد. در رویکرد چهارم، از نظام ارزشی سلامت معنوی توحیدی برای ایجاد تعادل بین نقش های درون خانوادگی و برون خانوادگی استفاده می شود، در این تئوری نقش های خانوادگی و اجتماعی زنان فی ذاته با یکدیگر در تعارض نیستند. و تنها زمانی دچار تعارض می شوند که نظام آموزشی آن ها دچار اختلال شود. نظام ارزشی سلامت معنوی توحیدی مبتنی بر سه اصل، تعیین درست مراتب ارزش ها (اصالت با ارزش های معنوی)، مشخص کردن اولویت تقدم ارزش ها (براساس نزدیکی به هدف غایی) و انتخاب صحیح ارزش در شرایط تزاحم ارزشی است. در شرایط تزاحم ارزشی برای زنان، در ابتدا باید اولویت های نقشی آنان تعیین شود و بعد با توجه به ضرورت هایی که این اولویت ها را تعیین می کنند مانند نیاز جامعه، ضرورت های فردی و ویژگی های درونی زنان است ارزش ها انتخاب شوند.

کلیدواژه‌ها