آثار اجتماعی اخلاص در تفاسیر معاصر شیعه با تأکید بر تفسیر المیزان

نویسندگان

1 استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشکده معارف اسلامی هدی

10.48310/qej.2021.3494

چکیده

دعوت به خداپرستی و اخلاص در بندگی، سرلوحه دعوت همه انبیاء‌الهی بوده است. دستور بندگی خالص در قرآن علاوه بر واژة اخلاص و مشتقّات آن با کلمات و عبارت‌های متنوّع دیگری آمده است؛ مانند: «یریدون وجهه»، «اسلم وجهه لله»، «نصحوا للّه»، «ابتغاء مرضات اللّه»، «ابتغاء وجه اللّه»، «و قربات عند اللّه»، «حنیف»، «تبتّل الیه». ضدّ اخلاص در اعتقاد و عبادت، شرک و بت‌پرستی و مقابل اخلاص در طاعت، ریا است که در روایات از آن به «شرک خفی» و «شرک اصغر» تعبیر شده است. گرچه گسترة اخلاص در قرآن شامل تمام باورهای اعتقادی، اعمال عبادی و صفات پسندیدة اخلاقی است، ولی آنچه در این تحقیق مورد بررسی قرارگرفته است، مباحثی است که با توجّه به آیات قرآن و دیدگاه مفسّران معاصر شیعه و بویژه تفسیر گرانسنگ المیزان درباره آثار اخلاص آمده است. این آیات، اخلاص در اعتقاد، اخلاص در برابر شرک و بت‌پرستی، اخلاص در اعمال عبادی و همچنین برخی فضائل اخلاق ایمانی مانند اخلاص در انفاق، اطعام، گواهی دادن، نجوا در اصلاح بین مردم، صدقه و هر کار پسندیده را شامل می‌شود. نوشتار حاضر، با رویکرد توصیفی _ تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات از منابع مکتوب کتابخانه‌ای با محوریّت آیات و دیدگاه مشهور مفسّران شیعه و با بهره‌گیری از منابع اخلاقی و تفسیری، سامان یافته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد دفع فتنه‌ها، حرکت و قیام اصلاح طلبانه، طمانینه در قیام برای خدا، عدم خشیت از غیر خدا، وحدت و پیوستگی، پیروزی و عدم شکست در قیام لله، رهایی جامعه از هوسرانی و هوس-مداری و افزایش سطح اعتماد در بین مردم، از آثار اجتماعی اخلاص در تفاسیر معاصر شیعه است.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار